1.
Tôi biết
Trên con đường này không còn ai đi lại nữa,
Trên bến nước này không có kẻ đợi sang sông.
Thây trôi, máu chảy, thịt rửa, xương phơi,
Man man lửa ngất lưng trời...
Chưa qua một kiếp, mà mấy chục năm dài
Cuộc chiến này đã dày xéo nơi nơi !..
Thuở tôi đi
Cánh đồng nầy cỏ hoang nước đọng,
Lũy tre nầy vắng tiếng chày giã gạo đêm trăng.
Từ dạo giặc về
Tiếng chày không còn nữa,
mà súng nổ vang vang...
Kẻ đi bỏ xóm, bỏ làng,
Tôi đi, bỏ cả nắng vàng, trăng thanh,
bỏ câu hò tình tứ, bỏ cả tuổi hoa niên,
Đi, đi, cuối biển đầu ghềnh
Vai mang chinh chiến bồng bềnh nơi nơi...
2.
Tôi biết
Trên con đường này mẹ già tôi vẫn đợi,
Mái tóc bạc màu,
chiều,
lộng gió nghiêng nghiêng.
Trong hiên lụm cụm, sớm tối ra vào,
Da chùng, gối mỏi,
Mắt mờ trông con...
Những khi gió cuốn cuối đường
Tưởng chừng con trẻ trở về viếng thăm.
Năm, năm, rồi lại năm, năm,
Con đi chinh chiến nhiều năm chưa về...
3.
Tôi biết
Khi tôi về người yêu tôi sẽ khóc
Thương cho em, mà thương cả cho tôi.
Tôi nửa đời lận đận
mấy nẻo sông hồ,
lương khô, gạo sấy,
Mòn gót chân, mà mỏi cả suy tư.
Bạn chết nhiều, mà bắn địch biết bao nhiêu...
Nên lắm lần cũng khóc, lắm khi cũng cười,
Miên man bước tháp chân trời
Hồn trong vẫn nhớ nụ cười của em.
4.
Rồi một sớm
Tôi về
Sau những ngày ngưng bắn.
Bên dòng xưa có mấy kẻ đợi đò ngang,
Khách đã sang, rồi khách lại sang.
Ông lái đò chợt nhớ:
-“Thì ra anh đã về,
Nhà anh không còn nữa,
Đã cháy rồi ngày ngưng bắn gần đây
Khi giặc vào đốt phá.
Mẹ già anh đã chết,
Người anh yêu, lấy chồng...
Anh đã về rồi,
Thôi, hãy cứ sang sông !...”
Tôi đã về rồi
Tôi phải sang sông.
Trong lũy tre nầy, một lần tôi sẽ khóc
Bên nấm mồ hoang của mẹ
chết mỏi mòn
trên ngưỡng cửa chờ mong...
Như lần cuối cùng, tôi sẽ hát
Tiễn người tôi yêu
qua ngưỡng cửa nhà chồng
không một lời giã biệt...
5.
Tôi biết
Cuộc chiến nầy rồi sẽ còn tiếp diễn
Trên cuộc đời nầy, tôi là kẻ chẳng ai thương.
Nên trên con đường nầy
tôi sẽ không về một lần nữa,
Trên bến nước nầy
còn ai đợi nữa mà mong...
Mây trôi, nước chảy, bèo giạt, trăng vơi,
Em qua chéo áo qua rồi
Bỏ thuyền, bỏ bến,
dòng trôi hững hờ...
Tôi về góp gíó làm thơ
Góp sao làm nến để thờ Mẹ tôi.
VĂN NGUYÊN DƯỠNG
Mùa Thu sau ngưng bắn 1973.
